การลดน้ำหนัก เป็นสิ่งที่คนทั่วโลก (รวมทั้งคนไทยเอง) พยายามทำให้สำเร็จกันมานานแล้ว ทำให้สูตรการไดเอทต่าง ๆ กำเนิดขึ้นมากมาย ทว่าทำไมการลดน้ำหนักด้วยวิธีการเหล่านี้ มันถึงส่งผลคล้าย ๆ กันคือ “ทำให้น้ำหนักตัวลดลงได้เพียงช่วงหนึ่ง” เท่านั้น วันนี้เรามาลองคุยกันนะครับ
สูตรการกินเพื่อไดเอตคืออะไร ?
มีทั้งนักวิชาการและนักวิชาเกินหลายท่าน พยายามคิดค้น “สูตรสำเร็จ” ในการกินอาหาร เพื่อให้ลดน้ำหนักลงได้สำเร็จ สูตรที่นิยมในอดีต เช่น
- Atkin’s diet ซึ่งคิดค้นโดย นพ.แอตกินส์ ซึ่งเน้นการกินหลักไปที่โปรตีน ลดปริมาณคาร์บลง และมีไขมันจากอาหารกลางๆ ซึ่งได้รับความนิยมอยู่ช่วงหนึ่งและเงียบหายไปจากสังคม
- South Beach diet เป็นแนวทางการลดน้ำหนักที่คิดโดย Arthur Agatston ซึ่งเป็นแพทย์หัวใจ โดยกำหนดให้กิน “คาร์บที่ดี โปรตีนไขมันต่ำ ไขมันที่ดีต่อสุขภาพ โดยให้นิยามว่าเป็นอาหารที่มีสารอาหารแน่นเข้มข้น และมีใยอาหาร” โดยมีการให้ตัด “คาร์บที่ไม่ดี” ออกไปจากการกินอาหารปกติของตัวเราเอง
จะสังเกตได้ว่า บางคนอาจไม่เคยได้ยินชื่อการกินเหล่านี้ เพราะมันเกิดขึ้น ตั้งอยู่สักพักและดับหายไปตามกาลเวลา ถ้าจะให้กล่าวถึงไดเอตที่ได้รับความนิยมช่วงนี้ ก็มีอยู่หลายชนิด เช่น กินแบบ Ketogenic Diet, กินแบบ Intermittent Fasting หรือกระทั่งกินแบบ Carnivorous Diet แล้วพอจะทำนายอนาคตของไดเอตแบบนี้ได้ไหมครับ? ทำไมไดเอตถึงไม่ยั่งยืน สิ่งที่น่าสนใจมีหลายประเด็นต่อไปนี้
ทำไมไดเอต ทำให้ลดน้ำหนักได้ไม่ตลอด
หัวใจหลักของการที่จะทำให้สุขภาพแข็งแรงขึ้น (จากมีการเจ็บป่วยก่อนหน้า หรือไม่แข็งแรง) และน้ำหนักตัวลดลงจากปกติได้ คือ ความแน่นอนในการยึดมั่นในแนวทางการปฏิบัติตัวของการกินอาหารที่จะทำ หรือพูดง่าย ๆ คือ กินแบบนั้นได้นานแค่ไหน งานวิจัยเชิงพฤติกรรมเองหลาย ๆ ชิ้นก็ให้ข้อสรุปสั้น ๆ ว่า
“ยิ่งทำได้นานเท่าไร น้ำหนักยิ่งลดและคงสภาพเอาไว้ได้นานเท่านั้น”
ยิ่งไปกว่านั้นพบว่า ไดเอตด้วยขั้นตอนต่าง ๆ ก็ไม่สำคัญเท่า ทำให้ผู้ที่จะไดเอตนั้น สามารถยึดหลักปฏิบัติตามได้นานแค่ไหน เพราะปัญหาหลักคือ การไดเอตหลาย ๆ ประเภท มักทำให้เหมือนชีวิตและการกินเป็นแบบแฟชั่น คือ ทำได้ไม่นาน ทำสักพักก็เบื่อ หรือไม่สามารถอดทนทำได้อีกต่อไป จึงทำให้ระยะเวลาสั้น ๆ (7 วัน – 3 เดือน) เป็นช่วงที่น้ำหนักลดแบบสั้น ๆ ก่อนจะเด้งกลับมาสู่ภาวะเดิม ตามการใช้ชีวิตแบบเดิม ๆ ที่เคยเป็นอยู่ดี
ฉะนั้นแล้ว ถามว่า “จะไดเอตด้วยวิธีใด” นั้น คงไม่สำคัญเท่า “เราจะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินอย่างไรให้สุขภาพดีขึ้น และทำได้ตลอด ไม่มีเลิก ไม่มีเบื่อ” จริงไหมครับ?
