เรื่องน่ารู้ของคาเฟอีน
คาเฟอีนช่วยทำให้ตื่นตัวได้อย่างไร
เมื่อเราตื่นและทำกิจกรรมระหว่างวัน สมองเราก็จะมีการปล่อยสารที่ชื่อว่า adenosine ออกมา ซึ่งเมื่อ adenosine นี้จับกับตัวรับของมันจะทำให้ร่างกายรู้สึกง่วง
แต่ตัวคาเฟอีนนี้จะป้องกันการจับกันดังกล่าว ดังนั้น adenosine ก็ไม่สามารถจับกับตัวรับของมัน ทำให้ผลคือร่างกายตื่นตัว รู้สึกง่วงน้อยลง
ดื่มกาแฟบ่อยๆ ทำไมผลถึงลดลง
จากการศึกษานึงพบว่าเมื่อร่างกายได้รับคาเฟอีนติดต่อกันหลายๆ วัน ร่างกายจะเพิ่มจำนวนตัวรับของ adenosine ให้มากขึ้น ดังนั้นหากได้รับคาเฟอีนในปริมาณเท่าเดิมก็จะทำให้มีคาเฟอีนไปป้องกันการจับกันระหว่างตัวรับกับ adenosine ไม่เพียงพอ ทำให้ตัวรับบางส่วนสามารถจับกับ adenosine ได้ และเมื่อจับกันได้ก็ทำให้เกิดอาการง่วง หากต้องการให้ได้ผลตื่นตัวเหมือนเดิมจึงต้องเพิ่มปริมาณคาเฟอีนเข้าไป
หากดื้อคาเฟอีน
หากมีอาการดื้อขึ้นมาแล้วต้องการให้กลับมาเห็นผลด้านการตื่นตัวเหมือนเดิมก็สามารถทำได้โดยการหยุดการได้รับคาเฟอีนเป็นช่วงๆ โดยแนะนำว่าให้งดคาเฟอีนซัก 1 เดือน (ในกรณีที่มีอาการดื้อแล้ว) หากยังไม่มีอาการดังกล่าวก็ใช้วิธีที่งดรับคาเฟอีนเป็นบางวัน อาจจะดื่ม 3-4 วันแล้วพักซักวันนึง
ปริมาณเท่าไรดี
หากดื่มเพื่อให้ตื่นตัวนั้นคงไม่จำเป็นต้องสนใจเรื่องนี้เท่าไร
สำหรับการลดไขมัน ส่วนมากแนะนำที่ 200 mg ต่อวัน ซึ่งมีการศึกษาพบว่าที่ระดับนี้เพิ่มระดับการเผาผลาญได้ แต่ผลที่เผาผลาญเพิ่มขึ้นไม่ได้มากซักเท่าไร บางงานให้คาเฟอีนถึง 400 mg (คาปุชิโนประมาณ 5 แก้ว) ถึงทำให้เกิดการเผาผลาญมากขึ้นราว 30 Kcal ต่อชั่วโมง ซึ่งเมื่อคิดว่าการที่จะลดไขมัน 1 kg จะใช้พลังงานราว 7,700 Kcal นั้น ก็จะเห็นได้ว่า 30 Kcal ต่อชั่วโมงนั้นไม่ได้ช่วยมากเท่าไร (เมื่อคิดว่าต้องดื่มคาปุชิโนประมาณ 5 แก้ว และต้องดื่มอีกหลายครั้งต่อวันเพื่อคงปริมาณคาเฟอีน)
สำหรับปริมาณ 400 mg ต่อวันนั้นพบว่าปลอดภัยสำหรับคนสุขภาพดี แต่อย่างไรก็ตามก็พบว่าหากได้รับคาเฟอีนมากกว่า 250 mg ต่อวันจะทำให้ความดันเพิ่มสูงขึ้น ดังนั้นหากมองในระยะยาวนั้นการได้รับคาเฟอีนมากกว่า 250 mg ต่อวันก็ดูไม่ใช่เรื่องดีซักเท่าไร
ปริมาณคาเฟอีนในเครื่องดื่มต่างๆ (โดยประมาณ)
| ปริมาณ | ปริมาณคาเฟอีน (mg) | |
| กาแฟสำเร็จรูป | 237 ml | 27-173 (แล้วแต่ชนิด) |
| เอสเพรสโซ่ | 30 ml | 50-75 |
| คาปูชิโน่ | 240 ml | 75 |
| ลาเต้ | 240 ml | 75 |
| ชา | 237 ml | 14-70 |
| ชาเขียว | 237 ml | 24-45 |
| ดาร์คชอคโกแลก (80% โกโก้) | 42 g | 40-75 |
อ้างอิง
- T. Chou, S. Khan, J. Forde, K. R. Hirsh, Caffeine tolerance: behavioral, electrophysiological and neurochemical evidence. Life Sci 36, 2347-2358 (1985).
- Robertson, D. Wade, R. Workman, R. L. Woosley, J. A. Oates, Tolerance to the humoral and hemodynamic effects of caffeine in man. J Clin Invest 67, 1111-1117 (1981).
- Astrup et al., Caffeine: a double-blind, placebo-controlled study of its thermogenic, metabolic, and cardiovascular effects in healthy volunteers. Am J Clin Nutr 51, 759-767 (1990).
